„Frankfurt Kleista. Frankfurt nad Odrą około 1800 roku“
Studencki projekt wystawy dot. historii miasta przygotowany we współpracy z Muzeum Kleista i Collegium Polonicum
[Deutsch]
Jakim właściwie było miasto, w którym Heinrich von Kleist dorastał, studiował i z którym za życia utrzymywał bliski kontakt poprzez rodzinę i przyjaciół? Czym na przełomie XIX i XX wieku wyróżniał się położony po obu stronach Odry Frankfurt nad Odrą? W semestrze zimowym 2010/2011 studenci Uniwersytetu Europejskiego Viadrina zajmowali się w ramach projektu tymi i innymi pytaniami. We współpracy z Muzeum Kleista i Collegium Polonicum przygotowali wystawę prezentującą różne aspekty historii miasta i uniwersytetu około 1800 roku, związane z życiem Heinricha von Kleista.
Encyklopedia z 1780 roku opisuje Frankfurt nad Odrą jako miasto uniwersyteckie, handlowe i garnizonowe »dość duże, dobrze zabudowane i z niewielkimi umocnieniami«. I rzeczywiście stary uniwersytet, przeniesiony do Wrocławia w roku śmierci Kleista czyli w 1811, targi, handel jak i stacjonujące we Frankfurcie wojsko były ważnymi czynnikami, które w XVIII wieku ukształtowały charakter miasta. Na skutek reform wprowadzonych w Prusach po miażdżącej militarnej i politycznej porażce w roku 1806 zmienił się obraz starego Frankfurtu. Wczesnonowożytne struktury straciły na znaczeniu i w trakcie pruskich reform ustąpiły miejsca innym instytucjom, takim jak np. siedzibie rządu nowo utworzonego okręgu administracyjnego Frankfurt czy Wyższemu Sądowi Krajowemu. Zrezygnowano ze starych fortyfikacji, takich jak mury i wały na zachodnich peryferiach miasta czy z szańca gwiaździstego, który przez lata chronił wschodni przyczółek mostu i przylegające do niego przedmieście Dammvorstadt (dzisiejsze Słubice) oraz dominował na prawym brzegu rzeki.
Kiedy w kwietniu 1799 roku Heinrich von Kleist podjął studia na Wydziale Filozofii, stary uniwersytet, »Alma Mater Viadrina« była już instytucją o trzystuletniej tradycji. Zgodnie ze średniowiecznymi i wczesnonowożytnymi wzorcami Viadrina (łac.: leżący nad Odrą) składała się z czterech wydziałów: na pierwszym miejscu był wydział teologiczny, następnie prawa, medycyny i filozofii. Na wydziale filozofii nauczano szerokiego spektrum 25 przedmiotów z takimi przedmiotami jak m.in. matematyka, fizyka, astronomia, retoryka, historia, muzyka, jak i od początków XVIII wieku ważnych dla przyszłych urzędników państwowych nowych nauk administracyjnych. Frankfurt z powodu swojego geograficznego położenia na ziemiach na wschód od Łaby był pierwszym przystankiem dla kandydatów na studia z rejonów Brandenburgii, Pomorza, Łużyc, Śląska i Wielkopolski jak i z dalekiego wschodu, w którym to rozpoczynali studia, aby następnie, co było ogólnie przyjęte, kontynuować je w innym miejscu. Studenci z Polski-Litwy tworzyli, z liczbą ponad 1348 immatrykulowanych największą grupę obcokrajowców. W XVII wieku liczba polskich studentów osiągnęła 456 osób, co stanowiło najwyższy wynik w tamtym czasie. W przeważającej części studenci z Europy Wschodniej byli zaimmatrykulowani na wydziale teologicznym.
W czasach studiów Heinricha von Kleista około roku 1800, Frankfurt jako miejski, gospodarczy i społeczny kompleks położony po obu stronach Odry jak i »Alma Mater Viadrina«, będąca uniwersyteckim mostem pomiędzy Starą Rzeszą a Europą Wschodnią, znajdowały się nie tylko u progu nowego stulecia, lecz także w okresie narodzin epoki modernizmu. Celem wystawy nie jest ukazanie statycznego obrazu miasta narodzin Kleista, lecz przedstawienie tendencji rozwojowych panujących w tamtych czasach oraz różnych grup społecznych, które kształtowały miasto, uniwersytet i otoczenie rodziny Kleista. Wystawa studencka ma za zadanie pokazać »Frankfurt Kleista« i zaprosić do wędrówki po Frankfurcie około 1800 roku.
Wystawa w języku polskim:
9 listopada 2011 – 29 lutego 2011
(Wernisaż, 9 listopada 2011, godz. 15:00)
Collegium Polonicum, Słubice
